Elke week lichten de juridische experten van Schulinck Omgevingsrecht een interessant arrest binnen het Vlaamse omgevingsrecht toe. Deze week is dat het arrest van 1 september 2022, (nr. A-2223-0014) waarin de Raad voor Vergunningsbetwistingen het onderscheid in gebiedsgerichte natuurbescherming aanstipt.
In het vermelde arrest behandelt de Raad een beroep inzake een varkenshouderij dat gelegen is in de nabijheid van een speciale beschermingszone (SBZ) en Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN-gebied). De Raad herinnert in zijn arrest eraan dat beide vormen van gebiedsgerichte natuurbescherming een eigen finaliteit en onderscheiden maatstaf kennen.
Vlaams Ecologisch Netwerk
De bescherming van het VEN beoogt namelijk een algehele doelstelling van natuurbehoud. Dit behelst het instandhouden, herstellen en ontwikkelen van de natuur en het natuurlijk milieu door natuurbescherming, natuurontwikkeling en natuurbeheer. Ook het streven naar een zo groot mogelijk biologische diversiteit in de natuur en een gunstige staat van instandhouding van de habitats en soorten valt daaronder.
Bij deze gebiedsbescherming hoort de verscherpte natuurtoets. Die houdt in dat een overheid geen toestemming of vergunning kan verlenen voor activiteiten die onvermijdbare en onherstelbare schade aan de natuur in het VEN kan veroorzaken, behalve om dwingende redenen van groot openbaar belang (artikel 26bis §3 Natuurdecreet).
Speciale beschermingszones
Van het VEN onderscheiden we de SBZ. Die hebben een specifieke doelstelling, met name de instandhouding van in het wild levende vogelsoorten en van natuurlijke habitats en populaties van wilde dier- en plantensoorten. Deze zones zijn het resultaat van de uitvoering van de Europese Vogelrichtlijn en Habitatrichtlijn. Anders dan voor het VEN, gelden er echter bijzondere instandhoudingsdoelstellingen ten aanzien van de betrokken soorten en habitats.
Het beoordelingsinstrument bij deze gebieden is de habitattoets. Die houdt in dat een overheid die onder meer over een vergunningsaanvraag moet beslissen, maar een vergunning mag toestaan als de activiteiten geen betekenisvolle aantasting van de natuurlijke kenmerken van de betrokken SBZ kan veroorzaken (artikel 36ter §4 Natuurdecreet).
Living apart together
Speciale beschermingszones kunnen zowel deel uitmaken van het VEN als buiten het VEN gelegen zijn. Wel blijft het zo dat de twee beoordelingskaders ieder een een onderscheiden maatstaf hanteren: de onvermijdbare en onherstelbare schade enerzijds, en de betekenisvolle aantasting van natuurlijke kenmerken anderzijds. Dat er daarin een verschil bestaat is dan ook te wijten aan de verschillende focus en finaliteit van iedere gebiedsbescherming, zoals hoger vermeld (GwH 27 juni 2019, nr. 103/2019).
Schulinck Omgevingsrecht
U vindt meer informatie over onder meer het VEN en de habitattoets bij Schulinck Omgevingsrecht. Nog geen abonnement? Vraag dan zeker een demo aan.