Op 5 december was het Wereldbodemdag van de VN. De uitgelezen kans voor de OVAM (Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij) om de resultaten van een door haar georganiseerde rondvraag te publiceren.
In de rondvraag staat de kennis van de Vlaming over de bodemtoestand centraal.
OVAM onderzocht de bodemkennis van de Vlaming
De OVAM bevroeg 2.000 Vlamingen over hun kennis van de bodemtoestand en -kwaliteit. De resultaten daarvan zijn verrassend.
Meer dan de helft van de Vlamingen zou namelijk geen idee hebben of ze op mogelijk vervuilde bodem wonen of niet.
Uit het onderzoek blijkt bovendien dat:
- de helft van de Vlamingen nooit stilstond bij de bodemkwaliteit van hun woonplaats
- Vlamingen graag meer informatie ontvangen over de bodemkwaliteit van hun woonplaats
- 8 op de 10 Vlamingen graag de status van hun bodem wil opzoeken op een online portaal
Goed om te weten
OVAM publiceerde recent nog een white paper over hoe de OVAM werkt aan een duurzame en gezonde toekomst van onze bodem.
Grondeninformatieregister (GIR) van de OVAM
De OVAM beheert het grondeninformatieregister (GIR) waarin ze gegevens over gronden opneemt die haar in het kader van dit decreet (artikel 5 §1 Bodemdecreet).
De informatie uit dit GIR baseert de OVAM op:
- De gemeentelijke bodeminventaris (artikel 7 Bodemdecreet)
- De relevante informatie die zij over de bodemkwaliteit ontvangt
Zo kan de OVAM bijvoorbeeld uit een reeds opgemaakt BBO (beschrijvend bodemonderzoek) en waarbij een verspreide verontreiniging op nabijgelegen grond werd vastgesteld, die informatie in het GIR opnemen.
Het bodemattest
Om de status van de grond te kennen, is het bodemattest essentieel. Het bodemattest is een uittreksel uit het GIR en geeft de meest actuele en beschikbare informatie over de grond weer (artikel 5 §3 Bodemdecreet).
De OVAM kan een bodemattest zowel zelf, als op verzoek afgeven.
Ambtshalve
Bij de opname van een grond in het GIR levert de OVAM ambtshalve (op eigen initiatief) een bodemattest af aan (artikel 5 §2 lid 1 Bodemdecreet):
- de eigenaar, de gebruiker en de exploitant op de grond
- de gemeente waar de grond gelegen is
De gemeente is verplicht de ontvangen bodemattesten ter inzage van belangstellenden.
Als de opname in het GIR enkel, levert OVAM geen ambtshalve bodemattest af (artikel 5 §2 lid 2 Bodemdecreet).
Op verzoek
Daarnaast, en dit is de meest voorkomende manier, levert OVAM een bodemattest af bij de overdracht van grond (artikel 101 §1 Bodemdecreet).
Wanneer zou blijken dat het, volgens de informatie van OVAM, over een risico-grond gaat, kan de overdracht niet doorgaan. Er moet namelijk in dat geval eerst een OBO (oriënterend bodemonderzoek) worden uitgevoerd (artikel 102 §1 Bodemdecreet).
Goed om te weten
In de praktijk levert de OVAM vaak een zgn. ‘blanco’ bodemattest af. De OVAM geeft daarbij aan dat zij over geen informatie beschikt. Dit wil dus niet zeggen dat er geen verontreiniging zou zijn.
Een OBO is bedoeld om te onderzoeken of er duidelijke aanwijzingen zijn voor de aanwezigheid van bodemverontreiniging (artikel 28 §1 Bodemdecreet).
Het OBO is ook van belang om te onderzoeken of het gaat om een historische, dan wel een nieuwe bodemverontreiniging. Daarvoor is de scharnierdatum van 29 oktober 1995 van belang (artikel 2, 6° en 7° Bodemdecreet).
En verder?
Wanneer een OBO werd opgesteld, kan daaruit blijken dat ook een BBO nodig is (artikel 38 – 42 Bodemdecreet).
Een BBO dient namelijk om de ernst van de bodemverontreiniging vast te stellen en een beschrijving te geven van (artikel 38 §1 lid 1 Bodemdecreet):
- de soort en de aard
- de hoeveelheid en de concentratie
- de oorsprong en de omvang van de verontreinigende stoffen of organismen
Een BBO bespreekt ook de mogelijkheid op verspreiding van de verontreiniging en het gevaar op blootstelling eraan van mensen, planten en dieren en van het grond- en oppervlaktewater.
Wanneer sanering nodig is, zal uiteindelijk BSP (bodemsaneringsproject) nodig zijn (artikelen 47 – 55 Bodemdecreet). De regels daarrond zijn afhankelijk van de kwalificatie van de verontreiniging als nieuw of historisch. Er gelden namelijk verschillende saneringsplichten, vrijstellingen en aansprakelijkheidsregels al naargelang de aard van de vastgestelde verontreiniging.
Goed om te weten
Een oriënterend en beschrijvend bodemonderzoek kunnen ook gecombineerd worden (artikel 44 Bodemdecreet).
Meer informatie over de bodembescherming in Vlaanderen kan je terugvinden in onze databank.