Toetsingskader
De vergunningverlenende overheid mag geen omgevingsvergunning verlenen voor een activiteit die onvermijdbare en onherstelbare schade aan de natuur in het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN) kan veroorzaken. Om deze schade te onderzoeken moet de overheid dan ook de VEN-toets of verscherpte natuurtoets uitvoeren (artikel 26bis §1 lid 1 Natuurdecreet).
Bij de verscherpte natuurtoets (VEN-toets) is elke kans op onvermijdbare en onherstelbare schade voldoende om een omgevingsvergunning te weigeren. De VEN-toets kent namelijk geen schadedrempel. Dit volgt ook uit de vaste rechtspraak hierover (RvVb 11 januari 2024, nr. A-2324-0328 en RvS 13 november 2014, nr. 229.129).
De praktijk heeft daarom behoefte aan duidelijke handvaten om het schadebegrip inhoudelijk in te vullen. Zodoende verscheen op 14 februari 2024 het besluit over de beoordeling van schade aan de natuur in het VEN in het Belgisch Staatsblad. Daarmee geeft de Vlaamse Regering uitvoering aan de mogelijkheid om te bepalen hoe een activiteit geen onvermijdbare en onherstelbare schade kan veroorzaken.
Beoordeling
Volgens het besluit laat de aanvrager bij een kans op schade zien hoe de activiteit schade kan voorkomen of dat de schade herstelbaar is. Daarbij kan de aanvrager denken aan milderende maatregelen, zoals geluidsschermen of systemen om schadelijke gevolgen te verminderen. Ook kan hij maatregelen uit bestaande plannen of programma’s gericht op natuurbehoud meenemen. Denk daarbij aan natuurbeheerplannen of soortenbeschermingsprogramma’s.
Over de beoordeling hiervan verleent het agentschap Natuur en Bos advies aan de vergunningverlenende overheid.
Goed om te weten: activiteiten die puur gericht zijn op natuurbeheer volgens een goedgekeurd beheerplan binnen het VEN, acht het besluit niet schadelijk.
Herstelbaarheid
Bij onvermijdbare schade moet de aanvrager bewijzen dat de schade herstelbaar is. Dat herstel moet trouwens gebeuren binnen een zo kort mogelijke termijn. Die termijn is afhankelijk van het concrete project, de situatie en de uitvoerings- en vervaltermijnen van een omgevingsvergunning. Is herstel binnen een zo kort mogelijke termijn niet mogelijk, is de schade onherstelbaar.
Voor de herstelbaarheid kan de aanvrager ook spontaan herstel in aanmerking nemen. Hij moet dan op gemotiveerde wijze aantonen dat het spontaan herstel zich daadwerkelijk zal voordoen.
Inwerkingtreding
Het besluit geldt alleen voor aanvragen of meldingen ingediend vanaf de inwerkingtreding van het besluit.