Echter, tot deze modulaire procedure in werking treedt, moeten lokale besturen nog steeds met de bestaande procedures aan de slag. Steden en gemeenten stuiten dan ook op vragen over de toepassing van dan wel de gewone of de vereenvoudigde procedure. Deze vragen gaan ook tot bij de Raad voor Vergunningsbetwistingen waarbij de Raad een, op zijn minst opmerkelijke, uitspraak deed op 12 juni 2025 (nr. A-2425-0908).
Gewone of vereenvoudigde procedure
De gewone omgevingsvergunningsprocedure, met openbaar onderzoek, vormt de regel. Het openbaar onderzoek blijft voor de omgevingsvergunningsprocedure met andere woorden het uitgangspunt. De vereenvoudigde procedure, zonder openbaar onderzoek, vormt de uitzondering. Alleen wanneer voldaan aan de voorwaarden in artikel 17 §2 OVD en artikel 11-14 OVB geldt de vereenvoudigde procedure.
Zo geldt de gewone procedure altijd wanneer de aanvraag een milieueffectrapport, veiligheidsrapport, een passende beoordeling moet omvatten. Alsook wanneer de gemeenteraad voor projecten een beslissing moet nemen over de aanleg, wijziging, verplaatsing of opheffing van een gemeenteweg.
Voor uitsluitend vergunningsplichtige stedenbouwkundige handelingen, IIO’s, het verkavelen van gronden, kleinhandelsactiviteiten en gemengde projecten geldt bijgevolg louter onder strikte voorwaarden de vereenvoudigde procedure.
Bijvoorbeeld: een gemengd project met een vergunningsplichtige stedenbouwkundige handeling en IIOA verloopt via de vereenvoudigde procedure wanneer:
- de vergunningsplichtige IIOA voldoet aan de voorwaarden in artikel 11, 1°, a), b) en d) OVB: beperkte verandering, tijdelijke IIOA en verandering door wijziging of aanvulling van een ingedeelde rubriek klasse 3
- de vergunningsplichtige stedenbouwkundige handeling voldoet aan één van de voorwaarden in artikel 13 1°OVB: met name a) of b)
Gezamenlijke vergunningsaanvraag
Daarnaast vloeit uit artikel 7 §2 OVD de verplichting tot een gezamenlijke vergunningsaanvraag zodra een project meerdere vergunningsplichtige handelingen of activiteiten omvat. En dit op straffe van onontvankelijkheid. Deze verplichting geldt ook voor vergunningsplichtige en meldingsplichtige handelingen of IIOA’s die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn.
Zo geldt bijvoorbeeld een gezamenlijke vergunningsaanvraag door het plaatsen van een zwembad of het bouwen van een woning met een ingedeelde warmtepomp klasse 3 in het kader van verwarming.
De gezamenlijk aanvraagplicht heeft evenwel niet tot gevolg dat deze IIOA klasse 3 wordt beoordeeld zoals een vergunningsplichtige IIOA. Integendeel. Artikel 7 §1 OVD onderschrijft uitdrukkelijk dat de omgevingsvergunning als aktename geldt voor het deel van het project dat meldingsplichtig is.
Dat een aanvraag voor een stedenbouwkundige handeling met een melding klasse 3 steeds verloopt met een openbaar onderzoek krijg je met moeite toegelicht.
Invloed gezamenlijke aanvraagplicht op de procedure
De plicht tot een gezamenlijke aanvraag heeft vanzelfsprekend invloed op de toepassing op de te volgen procedure. Zo bepaalt artikel 14 OVB, zoals hierboven besproken, de hypothese van de vereenvoudigde procedure in geval van een gemengd project. Met name een project met bijvoorbeeld vergunningsplichtige stedenbouwkundige handelingen en vergunningsplichtige IIOA’s.
Zoals de Raad voor Vergunningsbetwistingen benadrukt in zijn arrest van 12 juni 2025, laat artikel 14 OVB de hypothese van een vergunningsplichtige stedenbouwkundige handeling en een onlosmakelijk verbonden melding klasse 3 onbesproken.
De Raad is in die zin dan ook correct dat, door de vereenvoudigde procedure als strikte uitzondering op de regel, bij gebrek aan regeling de gewone procedure als uitgangspunt overeind blijft. Titel 3, Hoofdstuk 3 OVB behandelt namelijk louter hypothesen over vergunningsplichtige projecten. Al had de regelgever mijns inziens niet voor ogen om een gemengd project met meldingsplichtige handelingen of activiteiten zonder meer steeds te onderwerpen aan een openbaar onderzoek. Het lijkt mij dus eerder een ongelukkige vergetelheid.
Let op: tekst loopt door onder afbeelding.
Schulinck Omgevingsrecht
In het complexe landschap van het omgevingsrecht biedt Schulinck Omgevingsrecht het overzicht dat u nodig heeft.
Helaas heeft deze rechtspraak en het gebrek aan uitdrukkelijk regeling tot gevolg dat een openbaar onderzoek, hoewel volslagen onlogisch, aan de orde is. Het arrest stuit bijgevolg op enige verontwaardiging bij de lokale besturen. Dat een onlosmakelijk verbonden aanvraag met een meldingsplichtige IIOA (klasse 3) en een vergunningsplichtige stedenbouwkundige handeling steeds verloopt met een openbaar onderzoek, maar de meer hinderlijke vergunningsplichtige IIOA (klasse 2) en diezelfde vergunningsplichtige stedenbouwkundige handeling zonder openbaar onderzoek, krijg je met moeite toegelicht.
Toekomst
De modulaire procedure verhelpt alvast deze discussies en biedt zelfs een oplossing op meer vragen die steden en gemeenten ervaren bij de huidige omgevingsvergunningsprocedure(s).
Tot de inwerkingtreding ervan, moeten de lokale besturen echter voort met de gewone en de vereenvoudigde procedure. Ze houden dan ook beter deze rechtspraak van de Raad in het achterhoofd.