Op 17 oktober 2023 beantwoordde minister van omgeving Zuhal Demir een vraag om uitleg over natuurbeheerplannen. Naast de bestemming natuur gebeurt de opname in een natuurbeheerplan ook binnen andere bestemmingen. De meest voorkomende andere bestemming is daarbij agrarisch gebied. Onze redactie onderzoekt verder de relatie tussen natuurbeheerplannen en de bestemming van gebieden.
Natuurbeheerplan
Sinds 2014 geldt er de mogelijkheid om een geïntegreerd natuurbeheerplan op te stellen (artikelen 16bis t.e.m. 16duodecies Natuurdecreet). Het natuurbeheerplan kwam in de plaats van de versnipperde planmogelijkheden die voordien beschikbaar waren (beperkt bosbeheerplan, uitgebreid bosbeheerplan, beheerplan bosreservaat, beheerplan natuurreservaat, HPG-beheerplan).
Er bestaan 4 types natuurbeheerplannen (artikel 16ter Natuurdecreet):
- type 1: behoud van de aanwezige natuurkwaliteit
- type 2: bereiken van een hogere natuurkwaliteit
- type 3: bereiken van de hoogste natuurkwaliteit
- type 4: erkend natuurreservaat
Het type is afhankelijk van de doelstelling om de ecologische functie te realiseren.
Bestemming
Normaal gezien gebeurt de opmaak van een natuurbeheerplan voor gebieden binnen een bestemming voor natuur (vb. bosgebieden en groengebieden). De minister verduidelijkt de mogelijkheid dat gebieden met een andere bestemming in een natuurbeheerplan kunnen zitten. De goedkeuring van deelnemende percelen van een natuurbeheerplan is mogelijk in verschillende ruimtelijke bestemmingen. Dit kan dus bijvoorbeeld in agrarisch gebied. Er is volgens de minister wel geen rechtstreeks verband tussen een goedgekeurd natuurbeheerplan en de ruimtelijke ordening.
Toch speelt de bestemming een belangrijke rol bij de mogelijkheid om een natuurbeheerplan op te maken. De goedkeuring van een natuurbeheerplan type 4 kan ook in andere gebieden dan deze voorzien vanuit natuurregelgeving en ruimtelijke ordening gebeuren. Dit is het meest verregaande natuurbeheerplan, waarbij het gebied een erkend natuurreservaat wordt. Hiervoor zijn bijkomende voorwaarden bepaald (artikel 16ter decies §3 Natuurdecreet):
- de gronden moeten een actuele hoge natuurwaarde hebben
- de gronden zijn weinig geschikt voor normaal landbouwgebruik in de betrokken landbouwstreek
- de erkenning tast de agrarische structuur niet aan
of
- de gebieden hebben een hoge actuele of potentiële natuurwaarde en lage landbouwwaarde
- de gebieden zijn door een goedgekeurd ruilverkavelingsplan of richtplan van een landinrichtingsproject daarvoor aangewezen
- de erkenning tast de agrarische structuur niet aan
Deze voorwaarden voorkomen dus dat een natuurbeheerplan willekeurig agrarisch gebied zou omvormen.
In het Vlaamse regeerakkoord is de doelstelling opgenomen om 20.000 bijkomende hectare natuur onder effectief natuurbeheer te brengen. Momenteel zijn er 11 lopende dossiers. Het valt nog af te wachten hoe dit verder zal verlopen.